اخیراً گزارش‌های متعددی دربارهٔ احتمال عفو رهبر انقلاب برای امیرحسین مقصودلو (متخلص به امیر تتلو) در رسانه ها منتشر شده است. سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرده است که “پس از احراز توبه امیر تتلو، پرونده در تاریخ ۹ شهریور ۱۴۰۴ به حوزه ریاست واصل شده و در حال بررسی است. اگر ریاست قوه قضائیه بپذیرند، پرونده برای عفو خدمت مقام معظم رهبری معرفی خواهد شد”ilna.ir. به عبارت دیگر، در صورت تأیید نهایی قوه قضائیه، مقدمات ارسال درخواست عفو حکومتی او به دفتر رهبری فراهم خواهد شد. این خبر با استقبال طرفداران او در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است.
گزارش خبری و وضعیت حقوقی امیر تتلو
امیرحسین مقصودلو، خوانندهٔ زیرزمینی مشهور ایرانی، پس از حدود دو سال اقامت در ترکیه، در تاریخ ۱۵ آذرماه ۱۴۰۲ توسط پلیس ترکیه در مرز بازرگان دستگیر و به ایران مسترد شدkhabaronline.ir. او به طور رسمی به اتهاماتی مانند «تشویق به فساد و فحشا» و «سب‌النبی» (توهین به مقدسات اسلامی) در دادگاه محاکمه شد.
حاصل دو پروندهٔ قضائی او در ایران مجموعاً شامل یک حکم ۱۰ سال حبس تعزیری (به اتهام تشویق به فساد و فحشا) و یک حکم اعدام (به اتهام سبّ‌النبی) استkhabaronline.ir. مطابق گفتهٔ وکیل مدافعش، دادگاه کیفری یک استان تهران درخواست توبهٔ او را پذیرفته و پرونده را برای طی مراحل نهایی به ریاست قوه قضائیه ارسال کرده استfararu.com.
در همین حال، رسانه‌های رسمی گزارش داده‌اند که با پذیرش توبه تتلو، «حکم اعدام او منتفی شده و او در حال گذراندن ۱۰ سال حبس است.»sharghdaily.com به عبارت دیگر، اتهام توهین به پیامبر (سبّ‌النبی) که قبلاً به حکم اعدام منجر شده بود، عملاً ملغی شده است ولی مجازات حبس به اتهام تشویق به فساد و فحشا همچنان در حال اجراستsharghdaily.com.
سخنگوی قوه قضائیه همچنین تأکید کرده که «خبر اجرای قریب‌الوقوع حکم تتلو صحت ندارد و پرونده فرایند حقوقی خود را طبق قانون طی می‌کند.»khabaronline.ir این مواضع رسمی، شایعات مربوط به اجرای قریب‌الوقوع حکم را تکذیب کرد.
در گزارش‌های منتشرشده اشاره شده که در پرونده دوم تتلو (اتهام سبّ‌النبی)، پس از شکایت دادستان و فرجام‌خواهی، شعبه ۶ دادگاه کیفری یک استان تهران حکم اعدام وی را صادر کرده استkhabaronline.ir.
مطابق قانون اساسی و مقررات قضائی ایران، اجرای هرگونه حکم اعدام منوط به پایان مراحلی مانند تأیید دیوان عالی و بررسی درخواست‌های قانونی ثبت‌شده استkhabaronline.ir.
سخنگوی قوه قضائیه در تیرماه ۱۴۰۴ خبر از تأیید حکم اعدام او داد؛ اما بلافاصله یادآور شد که مطابق قانون، «اجرای حکم منوط به بررسی درخواست‌های حقوقی ثبت‌شده و تصمیم نهایی مراجع ذی‌صلاح است.»khabaronline.ir
تحلیل ابعاد حقوقی
بر اساس قانون اساسی ایران، در اصل ۱۱۰ وظایف و اختیارات رهبر انقلاب شامل «عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه» استwikihoghoogh.net. بنابراین طبق قانون، رئیس قوه قضائیه می‌تواند پس از بررسی پرونده و احراز شرایط قانونی، پیشنهاد درخواست عفو را به دفتر رهبری ارسال کند. به این ترتیب اگر رئیس قوه قضائیه درخواست عفو امیر تتلو را تأیید نماید، رهبر انقلاب نیز می‌تواند در صورت صلاحدید، براساس اختیارات قانونی خود مجازات او را به عفو یا تخفیف تبدیل کند. برای مثال، در خرداد ۱۴۰۴ رهبر انقلاب با درخواست رئیس قوه قضائیه ۱۷۰۵ نفر از محکومان را مورد عفو یا تخفیف قرار دادtasnimnews.com.
مبحث توبه متهم در قوانین مجازات اسلامی ایران نیز پیش‌بینی شده است. به عنوان مثال، ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی به دادگاه اجازه می‌دهد در جرایم شامل حدود و برخی جرائم تعزیری در صورت احراز صداقت توبه پیش از اجرای حکم، نسبت به توقف یا تخفیف مجازات تصمیم بگیردfararu.com.
در پرونده تتلو نیز دادگاه خبر داده که توبهٔ او (احتمالاً اعتراف و اظهار ندامت در دادگاه) احراز شده است؛ به همین دلیل بخش مربوط به اعدام لغو شده اما حکم ۱۰ سال حبس همچنان پابرجا استsharghdaily.com. به گفته وکلای تتلو، پرونده از طریق کانال‌های قانونی مختلف از جمله درخواست اعمال ماده ۴۷۷ در دیوان عالی و ارسال درخواست عفو به مقام رهبری در حال پیگیری استkhabaronline.ir.
به طور کلی، روند قانونی عفو این گونه است که ابتدا حکم قطعی می‌شود و سپس رئیس قوه قضائیه می‌تواند نسبت به ارسال پرونده برای عفو به مقام رهبری اقدام نماید؛ در نهایت تصمیم نهایی دربارهٔ عفو یا تخفیف مجازات بر عهده مقام معظم رهبری خواهد بود.
تحلیل ابعاد اجتماعی و فرهنگی
امیر تتلو یکی از خوانندگان جنجالی موسیقی زیرزمینی و رپ فارسی است که پشتیبانان پرشماری دارد. هواداران او (معمولاً خود را «تتلیتی» می‌خوانند) یک خرده‌فرهنگ دیجیتالی شکل داده‌اند که ویژگی‌هایی نظیر حمایت بی‌قیدوشرط از تتلو و سبک زندگی او، فردگرایی قابل توجه، پذیرش سلایق گوناگون و امید به آینده را شامل می‌شودkhabaronline.ir</span>.
ata-start=”4295″ data-end=”4969″>انتشار خبر امکان «عفو رهبری» برای تتلو در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشته است؛ جمعی از کاربران موافق اعلام عفو او بودند و جمعی دیگر با واکنش منفی به این مسئله پرداخته‌اند. طرفداران وفادار تتلو در فضای مجازی خواستار حمایت از او شده و با ایجاد کارزارهای مجازی از جمله تگ‌ها و پویش‌های اینترنتی از عفو وی حمایت کرده‌اند.
از منظر فرهنگی، پرونده تتلو نماد کشمکش میان جریان‌های جوان‌پسند و حوزه ارزش‌های رسمی است. تتلو با محبوبیتش در میان نسل جوان، به نمادی تبدیل شده که دیدگاه‌های مختلفی را به چالش کشیده است. در حالی که برخی جامعه را از پوسته تنگ فرهنگ سنتی بیرون می‌کشند و اجرای حکم اعدام او را غیرانسانی می‌دانند، عده‌ای دیگر با تأکید بر‌ضرورت احترام به باورهای دینی، عفو او را غیرقابل قبول می‌دانند. به هر روی، بحث عفو رهبری در مورد تتلو بیش از اینکه یک موضوع صرفاً قضایی باشد، بحثی اجتماعی-فرهنگی است که بازتاب‌دهنده جامعه ایران و تقابل دو دیدگاه متفاوت دربارهٔ فرهنگ جوانان و الزامات حقوقی پیرامون این موضوع است.
تحلیل ابعاد رسانه‌ای
ماجرای تتلو و احتمال عفو او، بخشی از اخبار داغ رسانه‌ها شده است. رسانه‌های رسمی داخلی عمدتاً بر روند قضائی و موضع قوه قضائیه تمرکز کرده‌اند. مثلاً خبرگزاری‌های دولتی با تاکید بر «احراز توبه» و «ارسال پرونده به رئیس قوه قضائیه» تصویری قانونی از پرونده ارائه دادند. در مقابل، رسانه‌های مستقل (داخلی و خارجی) بیشتر بر ابعاد اجتماعی و حاشیه‌های این خبر متمرکز شدند و پوشش گسترده‌ای از واکنش‌ها در فضای مجازی و اظهارنظرهای کارشناسان ارائه کردند.
در فضای مجازی نیز هشتگ‌ها و صفحات مرتبط زیادی دربارهٔ تتلو فعال شدند. کاربران فارسی‌زبان در توییتر، اینستاگرام و تلگرام نسبت به اخبار جدید پرونده او بسیار حساس هستند. هشتگ‌های “#عفو_رهبر_تتلو” و “#نه_به_اعدام” در مقاطعی ترند شبکه‌ها شده و صدها پست و نظر از سوی مردم و برخی هنرمندان را به خود جلب کرده‌اند. بسیاری از صفحات هواداری تتلو مصاحبه‌ها و صحبت‌های وکلای او را به اشتراک گذاشته و خواهان رسیدگی دوباره و عفو وی شده‌اند. در مقابل، برخی کانال‌ها و سایت‌های خبری نیز (از جمله خبرگزاری‌های خبری پرمخاطب) با نشر شایعاتی مانند احتمال قطعی شدن اعدام، موضوع را خبری داغ کردند که در پی آن مواضع رسمی قوه قضائیه فعالانه شایعه‌پراکنی را تکذیب نمود.
در مجموع، ماجرای تتلو نشان داد که رسانه‌های داخلی و خارجی چگونه می‌توانند یک خبر مشابه را متفاوت بازتاب دهند. تاکید رسانه‌های دولتی بر توبه و احتمال عفو حکومتی، در کنار پوشش گسترده واکنش‌ها در رسانه‌های مستقل و فضای مجازی، چشم‌انداز جامع‌تری از پرونده ارائه می‌کند. این تناقض در روایت‌ها همچنین لزوم توجه به منابع موثق و احتیاط در شایعه‌پراکنی را برجسته کرد. همزمان، موج سواری رسانه ها و پیام های سیاسی پشت این پرونده (مثلاً نقش آن در نشان دادن مشی قوه قضائیه یا روحیه‌یاسی تعامل با جامعه جوانان) نیز اهمیت بررسی همه‌جانبه‌تر ماجرا را یادآور می‌شود.
جمع بندی: امکان عفو رهبری درباره امیر تتلو، بیش از آنکه صرفاً یک خبر حقوقی باشد، چالشی در تقاطع حقوق، جامعه و رسانه است. از یک سو، مقام‌های قضایی جمهوری اسلامی تکیه خود را بر روند قانونی توبه و امکان عفو نهاده‌اندilna.irsharghdaily.com و فرایندهای قضائی را به دقت دنبال می‌کنند. از سوی دیگر، این موضوع واکنش‌های جدی در افکار عمومی داشته و نشان‌دهنده اهمیت مسائل فرهنگی و رسانه‌ای در کنار جنبه حقوقی است. تکمیل فرایند عفو رهبر یا اعلام وضعیت نهایی پرونده او بی‌شک به درس‌های مهمی درباره تعامل بین قانون و جامعه و نحوه بازتاب آن در رسانه‌ها منجر خواهد شد.
برچسب‌ها:امیر تتلو